ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΣΧΡΩΜΑΤΟΨΙΑ?

Είναι η αδυναμία διάκρισης των χρωμάτων,κυρίως στις αποχρώσεις του κόκκινου,πράσινου και σπανιότερα του μπλέ και του κίτρινου.Η ανεπάρκεια μπορεί να είναι κληρονομική ή επίκτητη.Η πιο συνηθισμένη μορφή είναι κληρονομική,εμπλέκονται πάντα και τα δύο μάτια και δεν επιδεινώνεται με την ηλικία.Ο όρος αχρωματοψία χρησιμοποιείται για να περιγράψει αυτή την οπτική πάθηση,αλλά πολλοί λίγοι άνθρωποι έχουν εντελώς αχρωματοψία.

1 στους 12 άνδρες και 1 στις 200 γυναίκες ,έχουν πρόβλημα στη διάκριση του κόκκινου-πράσινου,ενώ 1 στους 50000 άνδρες και γυναίκες έχουν πρόβλημα στη διάκριση μπλέ-κίτρινου.

Ο φυσιολογικός οφθαλμός είναι τριχρωματικός,όταν υπάρχει έλλειψη μιας χρωστικής τότε έχουμε διχρωματικό οφθαλμό.Όταν η χρωστική που λείπει είναι ευαίσθητη στο κόκκινο,μιλάμε για πρωτανοπία,όταν λείπει η χρωστική που είναι ευαίσθητη στο πράσινο,μιλαμε για δευτερανωπία,και σπανιότερα στην περίπτωση έλλειψης της χρωστικής που είναι ευαίσθητη στο μπλέ-κίτρινο τοτε μιλάμε για τριτανοπία.

Η κληρονομικότητα της ελλατωματικής έγχρωμης όρασης συνδέεται με το χρωμόσωμα Χ το οποίο μεταφέρεται από τη μητέρα στο γιό.

Επίκτητη Ανεπάρκεια :

Η επίκτητη αχρωματοψία μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία,λόγω κάποιας ασθένειας των ματιών.Η επίκτητη αχρωματοψία προσβάλλει συνήθως μονόφθαλμα κάτι το οποίο την κάνει να ξεχωρίζει απο την συγγενή αχρωματοψία.

Κυριότερες αιτίες που προκαλούν επίκτητη αχρωματοψία είναι:

• Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
• Αμφιβληστροειδικές διαταραχές
• Διαταραχές οπτικού νεύρου
• Χρόνιες ασθένειες
• Εγκεφαλικές βλάβες
• Τοξικές ουσίες

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΓΧΡΩΜΗΣ ΟΡΑΣΗΣ

Για να κατανοήσουμε την παθολογία της δυσχρωματοψίας,είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε πως λειτουργεί η όραση.Στον αμφιβληστροειδή υπάρχουν δυο διαφορετικοί φωτοϋποδοχείς τα κωνία και τα ραβδία.Τα ραβδία είναι γύρω στα 120 εκατομμύρια και είναι υπεύθυνα για την όραση στο σκοτάδι τη νύχτα.Τα κωνία στον αμφιβληστροειδή είναι περίπου 6-7 εκατομμύρια,έχουν μεγαλύτερη συγκέντρωση στην ωχρά κηλίδα και είναι υπεύθυνα για την όραση στο φώς ενώ ταυτόχρονα συμβάλουν στην έγχρωμη όραση.Η έγχρωμη όραση οφείλεται στην ύπαρξη 3 τύπων κωνίων καθένας από τους οποίους έχει διαφορετική φωτοευαισθησία στα διάφορα μήκη κύματος και ονομάζονται κωνία L(long-wave 570nm περιοχή του ερυθρού)και περιέχουν μια χρωστική ουσία την “ερυθροφύλλη”,τα κωνία Μ(media-wave 525nm περιοχή του πράσινου) που περιέχουν μια χρωστική ουσία τη “χλωροφύλλη”και τα κωνία S(short-wave 445nm περιοχή του κυανού)που περιέχουν μια χρωστική ουσία την “κυανοφύλλη”.Καθοριστικό ρόλο στην φωτοευαισθησία αυτή των κωνίων παίζουν οι χρωστικές αυτές ουσίες.

Έλλειψη κάποιας ή κάποιων από τις 3 χρωστικές ή μή φυσιολογικό φάσμα απορρόφησης των υπαρχόντων χρωστικών προκαλεί ανεπάρκεια στην έγχρωμη όραση.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΜΑΘΩ ΑΝ ΕΧΩ ΔΥΣΧΡΩΜΑΤΟΨΙΑ?

Η δυσχρωματοψία ανιχνεύεται με ειδικούς χρωματικούς πίνακες Ishihara Test.Έιναι το πιο διαδεδομένο τέστ ελέγχου της έγχρωμης όρασης.Στον ασθενή παρουσιάζεται μια σειρά από ειδικά σχεδιασμένες εικόνες που αποτελούνται από χρωματιστές κουκκίδες, που ονομάζονται ψευδοϊσοχρωματικές πλάκες. Στη συνέχεια και σε συνθήκες κατάλληλου φωτισμού,ζητείται από τον ασθενή να αναζητήσει αριθμούς ανάμεσα στις διάφορες έγχρωμες κουκκίδες. Τα άτομα με φυσιολογική χρωματική όραση βλέπουν έναν αριθμό, ενώ αυτά με ανεπάρκεια δεν τον βλέπουν. Σε ορισμένες καρτέλες, ένα άτομο με κανονική χρωματική όραση βλέπει έναν αριθμό, ενώ ένα άτομο με ανεπάρκεια βλέπει έναν διαφορετικό αριθμό. Ο έλεγχος ψευδοϊσοχρωματικών πλακών μπορεί να καθορίσει εάν υπάρχει ανεπάρκεια χρωματικής όρασης και τον τύπο της ανεπάρκειας. Ωστόσο, μπορεί να χρειαστούν πρόσθετες δοκιμές για τον προσδιορισμό της ακριβούς φύσης και του βαθμού ανεπάρκειας χρώματος. Ποιοι πρέπει να εξετάζονται:

• Όλα τα παιδιά σε προσχολική ηλικία.
• Όλοι οι ασθενείς στον πρώτο τους οφθαλμικό έλεγχο.
• Όλοι οι ασθενείς με αδιάγνωστη χαμηλή οπτική οξύτητα.
• Όλοι οι ασθενείς που αναφέρουν πρόσφατα διαταρραχή στην έγχρωμη όραση και στα δύο μάτια.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΣΧΡΩΜΑΤΟΨΙΑ?

Τώρα πια με τη χρήση εξειδικευμένων οφθαλμικών φακών μπορούμε να βοηθήσουμε τους ασθενείς με δυσχρωματοψία να δουν!!Όταν εντοπίσουμε την ύπαρξη διαταραχής στο κόκκινο-πράσινο μέσω του ISHIHARA TEST και του COLORBLIND TEST της εταιρείας COLORLITE,καλέιται ο ασθενής στη συνέχεια να εντοπίσει που βρίσκεται το κενό σε μια σειρά από σχήματα C.Η δοκιμασία αυτή θα καθορίσει στη συνέχεια το είδος της δυσχρωματοψίας δηλαδή αν πρόκειται για πρωτανοπία η δευτερανοπία,στη συνέχεια τοποθετούνται εξειδικευμένοι χρωματιστοί φακοί στο δοκιμαστικό σκελετό έχοντας διορθώσει πρώτα κάθε αμμετρωπία.

Βάσει των αποτελεσμάτων των ατομικών εξετάσεων, συνιστώνται προσωποποιημένα γυαλιά, καθώς κάθε πάσχον άτομο έχει διαφορετικό βαθμό και τύπο δυσχρωματοψίας. Οι επιστρώσεις αυτές μπορούν να εφαρμοστούν τόσο σε φακούς με βαθμούς (μονοεστιακοί, διπλοεστιακοί, πολυεστιακοί), όσο και σε φακούς χωρίς βαθμό. Με τη βοήθεια του οπτικού, προσαρμόζονται σε κάθε σκελετό και μπορεί να εφαρμοστεί και αντιχαρακτική επίστρωση.

Συνιστάται να τοποθετείται προστατευτική επίστρωση UV. Τα γυαλιά διόρθωσης της δυσχρωματοψίας απορροφούν περίπου 40% του εισερχόμενου φωτός.Η προστατευτική επίστρωση UV αποβάλλει τις βλαβερές ακτίνες (κάτω των 400nm).

Στην αχρωματοψία δεν υπάρχει διόρθωση με φακούς, ωστόσο στην κλινική πράξη υπάρχουν κάποιες αποχρώσεις οι οποίες ανακουφίζουν τους ασθενείς από τη φωτοευαισθησία που έχουν κυρίως στον ήλιο.